"Komunikacja w kulturze" - tramwaje w "Kwiatach Polskich" Juliana Tuwima

Poemat dygresyjny „Kwiaty Polskie”, bez wątpienia najważniejsze dzieło literackie w dorobku Juliana Tuwima, to utwór pozornie z miejskim transportem nie związany. Opiewa on wydarzenia w robotniczo-przemysłowej Łodzi od 1905 roku. Jednak nie brak w niej odniesień do normalnego życia w Łodzi.

W tym okresie stolicę polskiego włókiennictwa zamieszkiwała znaczna ilość osób nie umiejących czytać i pisać. Tramwaje poszczególnych linii były więc oznakowane dużymi kwadratowymi tarczami w różnych barwach umieszczonymi z przodu i z tyłu na dachu wagonu - był to system zrozumiały dla wszystkich. Dopiero po 1901 tarcze uzupełniono cyfrowymi oznaczeniami i ten sposób utrzymał się do końca lat 20. XX wieku. Nie omieszkał o tym wspomnieć Tuwim, co po raz kolejny udowadnia silne związki społeczności z pojawiającymi się na ulicach miast tramwajami, będącymi w integralną częścią tkanki miejskiej.

Na cmentarz żółta trójka wiedzie,

do domu szóstka granatowa,

Zieloną czwórką się dojedzie

Do zielonego Helenowa

(...)

Piątka, spod lasu, też zielona

lecz białym pasem przedzielona;

(...)

Dziesiątka jest niebiesko-biała,

Dwójka czerwienią fabryk pała,

(...)

Już nie pamiętam jak ósemka...

Żółta z niebieskim? Czy w pasemka?

www.tuwim.org