Historia polskiej komunikacji - samochód CWS T-1

Wśród samochodów osobowych, produkowanych w naszym kraju, rzadko wspomina się CWS, skonstruowany w Centralnych Warsztatach Samochodowych, znanych od roku 1928 jako Państwowe Zakłady Inżynierii w Warszawie

Samochód CWS T-1 to konstrukcja inż. Tadeusza Tańskiego, znanego polskiego konstruktora. Inżynier Tański prowadził prace nad nim w latach 1922-1924. Prototyp wyposażony w polski silnik powstał w roku 1925, natomiast seryjna produkcja CWS-a ruszyła w roku 1927. W krótkich seriach powstało około 800 egzemplarzy.

Gamę samochodów CWS T-1 stanowiły zarówno wersje osobowe, jak i pochodne. Wśród nich znalazły się:

• Torpedo – osobowy z nadwoziem otwartym czterodrzwiowym,
• Kareta – osobowy z nadwoziem zamkniętym czterodrzwiowym, 7-osobowy,
• Berlina – osobowy z nadwoziem zamkniętym dwudrzwiowym,
• Fałszywy kabriolet – osobowy z nadwoziem zamkniętym dwudrzwiowym,
• Lekki ciężarowy – z dwudrzwiową kabiną i częścią towarową zabudowaną jako pick-up lub furgonetka.

Ostatnia partia samochodów opuściła fabrykę w 1931 roku. Zakończenie produkcji wymusiło podpisanie przez polski rząd w 1932 roku umowy licencyjnej z włoską firmą FIAT na produkcję samochodu Fiat 508 pod nazwą Polski Fiat 508.

W latach 2012−2014 w Wejherowie pasjonat motoryzacji Ludwik Rożniakowski konstruował na podstawie zachowanej dokumentacji replikę tego samochodu w wersji nadwoziowej Torpedo, pomalowaną w barwy biało-czerwone. W 2014 roku auto wyjechało na polskie drogi. Powstała także replika prototypowej wersji CWS T-1 w kolorze czarnym. Podejrzewa się, że grupa samochodów CWS T-1 trafiła do ZSRR i Francji, gdzie podobno odprowadzono jeden egzemplarz do rezydencji książąt Sanguszków.

Samochód opierał się na ramie podłużnicowej. Nadwozie było drewniano-stalowe. Cały samochód można było rozkręcić, a następnie ponownie złożyć za pomocą jednego klucza szczękowego. Wszystkie śruby i nakrętki miały jednakowy rozmiar M10. Rozrząd i skrzynia biegów składały się z zestawu takich samych kół zębatych. Zawieszenie opierało się na resorach piórowych wyposażonych w amortyzatory cierne. Napęd przekazywany był za pośrednictwem suchego jednotarczowego sprzęgła do skrzyni biegów blokowanej za pośrednictwem zamka Yale przed kradzieżą. Układ hamulcowy składał się z hamulców bębnowych o dużej średnicy.

Na bazie samochodu CWS T-1 produkowano także pojazdy specjalne. Była wśród nich sanitarka, pokazana po raz pierwszy w roku 1929 w czasie Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu, ambulanse pocztowe i PKO, produkowane były od 1930 roku oraz pojazd ciężarowy o ładowności 0,5 tony.

Do napędu CWS T-1 zastosowano silnik spalinowy, benzynowy, górnozaworowy z 4 cylindrami, o pojemności skokowej 2984 cm³. Silnik uzyskiwał moc w zależności od wersji od 45 KM przy 2500 obr/min do 61 KM przy 3200 obr/min. W roku 1929 inż. Tański opracował także silnik 8-cylindrowy T-8 o pojemności skokowej 3,0 l oraz 4-cylindrowy o pojemności 1,5 litra.

fot.: www.autolimuzyna.pl